Polska > Filmy > Gattaca  System TeTa

Gattaca (1997)

 

Szok przyszłości
8/10 ( IMDb: 7.6/10)

Film przenosi nas do przyszłości, kiedy inżynieria genetyczna jest już tak rozwinięta, że ludzie produkowani są w probówkach. Choroby usuwane są z genów i kod DNA poprawiany tak, aby rodzili się silni i zdrowi ludzie. Nieliczni urodzeni naturalnie nazywani są "dziećmi bożymi" i przeznaczani do wykonywania najcięższch prac.

Społeczeństwo przyszłości w tym filmie podzielone jest na dwie grupy: Ważnych i Nieważnych. Identyfikacja kto jest kto bardzo łatwo odbywa się za pomocą przyrządu, do którego przystawia się palec i z kropli krwi wydobytej z palca malutką igłą, w ciągu paru sekund otrzymuje się dane osobowe tego człowieka, łącznie ze zdjęciem.

Gówny bohater, Vincent (Ethan Hawke) spłodzony jest przez rodziców z szalonej miłości na tylnym siedzeniu samochodu. W momencie urodzin z próbki krwi pobranej ze stopy noworodka drukowana jest analiza prawdopodobiestwa różnych chorób i skłonności. Na tej podstawie długość życia Vincenta oszacowana została na 30.2 lat.

Ci sami rodzice, nieco później, płodzą braciszka, tym razem już tą rozsądną metodą, dzięki czemu jest on silny i zdrowy. Chłopcy często ścigają się i współzawodniczą. Ich ulubioną zabawą jest wypływanie jak najdalej w ocean -- przegrywa ten, kto pierwszy zawróci do brzegu. Vincent raz wygrywa z bratem, a nawet ratuje mu życie, kiedy ten się topi. To mu dodaje wiary w siebie.

Vincent jest marzycielem i zafascynowany gwiazdami marzy, żeby znaleźć się w kosmosie. Z bazy wysyła się kilkanaście rakiet dziennie z różnymi misjami, ale dostać się do szkoły astronautów jest praktycznie niemożliwe dla Nieważnych. Najdalej, jak Vincent jest w stanie dostać się ze swoimi genami (krótkowzrocznością i wadą serca) to sprzątanie bazy kosmicznej. Pokornie z tego korzysta, głównie po to, żeby przekonać się, że dalej nie ma szans.

Pozostaje oszustwo: od specjalisty od "zamieniania ludzi", Vincent kupuje idetyfikację atlety (Jude Law). Dostaje próbki moczu, krwi, przechodzi operację nóg, żeby być wyższym. Musi codziennie starannie zdzierać z siebie zużyte komórki skóry z całego ciała, żeby nie zostawiać po sobie śladów, a na palec nakłada specjalną skóropodobną nasadkę z krwią atlety. Trafia do szkoły astronautów i po odpowiednim treningu ma lecieć w kosmos.

W sumie to społeczeństwo przyszłości smutno wygląda. Stale są kontrolowani, trochę jak w "1984" Orwella. Jest oczywiście miłość (Uma Thurman jako Irene, która kocha Vincenta i powoli zyskuje jego wzajemność). Są niespodziewane przeszkody i mnóstwo trudności do pokonania. Jest morderstwo, detektywi, dochodzenia... Mimo bardzo dobrego pomysłu, film dość naiwnie zrobiony. Założenie, że ponieważ to fantazja, to wszystko jest możliwe, jest zdecydowanie nadużywane, bo jest trochę nielogiczności i groteskowych rozwiązań (chociaż, jak się film drugi raz ogląda, to już jakoś mniej razi).

Film dobrze się kończy, oczywiście. To prawda, że marzenia konsekwentnie realizowane mogą pokonać najtrudniejsze przeszkody, i że miłość i przyjaźń dodają skrzydeł. Ale jako wizja przyszłości pokazująca do czego prowadzą badania kodu genetycznego -- mało twórcza i dość naiwna.

Film zaczynają dwa cytaty:

Spójrzmy na szydełkową robotę Boga; kto może poprawić to co Mu krzywo wyszło? (Consider God's handiwork; who can straighten what He hath made crooked?) - Ecclesiastes 7:13
oraz:
Nie tylko myślę, że będziemy majstrowali u Matki Natury, myślę, że Matka sama tego chce. (I not only think that we will tamper with Mother Nature, I think Mother wants us to.) - Willard Gaylin

Nazwa Gattaca utworzona jest z czterech liter kodu genetycznego: A, G, C, T (Adenina, Cytozyna, Guanina, i Tymina). Również ciekawy pomysł, że te cztery litery są wytłuszczone we wszystkich tytułach i nazwiskach wymienionych na początku filmu.

Tadeusz Niwiński, 2005-03-03

 
TeTa > Polska > Filmy > Gattaca  © Tadeusz Niwiński, Canada, 2005-12-22